Czy Kościół Celowo Ukrywał Prawdę o Diakonacie Kobiet?

Marcin Adamkiewicz Piechutowski
May 22, 2024
4 min read

Współczesne dyskusje na temat roli kobiet w Kościele wciąż wywołują silne emocje. Tradycyjne nauczanie sugeruje, że kobiety powinny koncentrować się na macierzyństwie i wspieraniu młodych mężatek, a nie na pełnieniu urzędów kościelnych. Kościół Rzymsko-Katolicki zdecydowanie sprzeciwia się ordynacji kobiet. Jednak historia i dowody pokazują, że w pierwszych wiekach kobiety brały udział w aktywnej służbie..

O co tak naprawdę chodzi?

By zrozumieć problem głębiej, należy cofnąć się w czasie.

Pierwsze wzmianki o kobietach, które brały aktywny udział w służbie dla kościoła, znajdujemy na kartach samej Biblii.

Trudno zakwestionować, że wśród uczniów Pana Jezusa obecne były także kobiety, chodź narracje współczesnych mężczyzn zazwyczaj marginalizuje ich rolę. Na przykład Apostoł Paweł w liście do Rzymian poleca adresatom Febe - diakonkę kościoła w Kenchrach (Rz.16,1-2).

W Nowym Testamencie znajdujemy również inne kobiety które piastowały w pierwotnych kościołach ważne funkcje np. Pryscyllę, która w raz z mężem Akwilą stała na czele kościoła w Koryncie i między innymi zajmowała się nauczaniem. Co ciekawe Pryscylla nauczała mężczyznę o imieniu Apollos. Pryscylla mogła więc nauczać, także mężczyzn. A zatem Św. Pawłowi nie chodziło więc o to, że kobieta nie może głosić Ewangelii czy opowiadać innym o nauce chrześcijańskiej. Do tego bowiem powołani są wszyscy wierzący, zarówno kobiety jak i mężczyźni (por. 1 P 2,9).

(Dz 18,2-26; Rz 16,3).

Kobiety ikona diakonisa, kobieta pastor, — Kobiety nad jeziorem picture by Teologia Portal

W liście Św. Pawła znajdujemy także Junię (Rz 16,7) współpracowniczkę św. Pawła którą on sam nazwał apostołką, a której istnienie próbowano kwestionować.

Niestety w kolejnych wiekach imię Junii zmieniono na męskie, Junias.

Zabieg ten miał na celu wymazać z pamięci służbę i diakonat kobiet (potwierdzają to późniejsze przekłady Biblii, gdzie obserwujemy implikacje w tekście).

Św. Paweł wspomina też wiele innych kobiet pracujących na rzecz wspólnot, prorokujących i nauczających. W samym tylko Liście do Rzymian, apostoł Paweł wymienia dziewięć kobiet, w tym siedem imiennie.

Istnienie kobiet diakonis, potwierdzają również teksty administracyjne oraz średniowieczne obrazy. Już w Kościele pierwotnym i w starożytności doceniano prywatne nauczanie kobiet, nauczanie dzieci, a nawet pouczanie niewierzącego męża.

Niewiasty zajmowały się nie tylko zgłębianiem wiary, ale i teologii. W historii Kościoła znanych jest wiele takich. kobiet, m.in. św. Monika, św. Katarzyna ze Sieny i św. Hildegarda z Bingen.

We wczesnym Kościele kobiety otrzymywały pełne Święcenia diakońskie. Istnienie tego zwyczaju na przestrzeni pierwszych dziewięciu wieków, przede wszystkim we wschodniej części Kościoła, jest w pełni udokumentowane. Zobacz tutaj. (://womenpriests.org/tradition/deac-rec-women-deaconesses-in-historical-records/).

Kobiety-diakonki asystowały podczas chrztu kobiet, gdzie było wymagane namaszczenie i zanurzenie w wodzie całego ciała. Wiemy dokładnie, jakich obrządków używano podczas święceń diakońskich. Częścią ich było nakładanie rąk przez biskupa, inwokacje do Ducha Świętego by użyczył kandydatce święceń diakońskich i nałożenie na nią stuły diakońskiej.

Przeczytaj tu typowy przykład takiego obrzędu.

Święcenia diakońskie były we wszystkich zasadniczych punktach identyczne dla kobiet i dla mężczyzn. We wczesnym Kościele w diecezjach posługujących się językami greckim i staro-syryjskim udzielano święceń diakońskich kobietom (obrzęd święceń kobiet zobacz tutaj). Jeżeli święcenia diakońskie udzielane kobietom były nieważne, święcenia udzielane mężczyznom byłyby tak samo nieważne.

Na płytach nagrobnych zachowały się także imiona niektórych diakonis. Co najmniej 28 zostało zidentyfikowanych. Oto kilka typowych przykładów:

Inny nagrobek znaleziony w Delfach w Grecji, pochodzący z V wieku, wspomina pewną Atanazję. „Najbardziej pobożna diakonisa Atanazja, ustanowiona diakonią przez jego świątobliwość biskupa Pantamianosa po tym, jak prowadziła nienaganne życie. Wzniósł ten grób w miejscu, gdzie spoczywa jej czcigodne [ciało?]. Jeśli ktoś jeszcze odważy się otworzyć ten grób, w którym została pochowana diakonisa, niech spotka go los Judasza, który zdradził naszego Pana Jezusa Chrystusa. . . Nie mniej duchowni, których znaleziono, zgromadzili się. . ” (H.Leclercq, Dictionnaire de'Archéologie Chrétienne, Paryż 1921, t. IV, kol. 570-571). Źródło: https://womenpriests.org/tradition/deac-rec-women-deaconesses-in-historical-records/

A co na temat ordynacji kobiet sądzą zakonnice kościoła katolickiego?

„Działać in persona Christi może każdy, kto został ochrzczony i bierzmowany, kto działa jak Chrystus, uzdrawia, podnosi, słucha, jest blisko ludzi.

To nie płeć jest decydująca, ale bycie człowiekiem. Przecież Bóg — jak wyznajemy w "Wyznaniu wiary" — stał się człowiekiem. Drugim argumentem jest to, że Jezus powołał dwunastu mężczyzn na apostołów i że byli oni z nim w Wieczerniku.

Zapomina się tu o tym, że Jezus wcale nie umocował tam ich jako kapłanów, a raczej wtedy ustanowił Eucharystię jako posiłek pamiątkowy.

Dodatkowo powołał też kobiety na apostołów, o czym przez długi czas zapominano, albo celowo pomijano. Z mojego punktu widzenia szokujące jest to, że tak przekonujące kontrargumenty wielu kobiet teologów przeciwko obecnemu nauczaniu w Rzymie są po prostu pomijane.” Siostra Philippa Rath Żródło: onet.pl

Zatem dlaczego wymazano pamięć o kobietach duchownych?

Bo takie były wymogi Cesarstwa Rzymskiego.

Niestety ale to prawda, takie były wymogi Cesarstwa Rzymskiego w którym dominował system Patriarchalny. W 313 r. n.e. cesarz Konstantyn wydał edykt mediolański, który zagwarantował chrześcijanom - jak też większości innych religii - osobowość prawną. Tym samym wszystkie dotychczasowo służące kobiety, diakonisy zostały pozbawione swoich praw i urzędów.

Więcej książek na temat kobiet duchownych we wczesnym chrześcijaństwie znajdziesz

tutaj

Polecana literatura:

Bibliografia:

Battek J., Kobieta Jako Duchowny w Kościołach Reformacji Studium Historyczno- Społeczne. Tom 12, Theologica Wratislaviensia 2017

E. Adamiak, Kobieta w Kościołach i wspólnotach chrześcijańskich. Próba syntezy teologicznej, „Poznańskie Studia Teologiczne”, t. 11(2001), s. 104.
Eva Maria Synek, Heilige Frauen der frühen Christenheit, Würzburg 1994.
Fragment dokumentu Deklaracja o kwestii dopuszczenia kobiet do kapłaństwa urzędowego Świętej Kongregacji Nauki Wiary z 15 października 1976 roku.